Το άσθμα αποτελεί το συχνότερο νόσημα της παιδικής ηλικίας. Οφείλεται σε φλεγμονή των βρόγχων, δηλαδή των αεραγωγών που οδηγούν τον αέρα στους πνεύμονες. Στην ανάπτυξη της φλεγμονής αυτής προδιαθέτουν γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες.
Μεταξύ των γενετικών παραγόντων αναφέρεται το οικογενειακό ιστορικό άσθματος, η αλλεργική προδιάθεση και η βρογχική υπεραντιδραστικότητα. Μεταξύ των περιβαλλοντικών παραγόντων αναφέρονται τα αλλεργιογόνα, η ατμοσφαιρική ρύπανση, οι ιογενείς λοιμώξεις, η ενδοοικιακή ρύπανση όπως το παθητικό κάπνισμα και η σκόνη του σπιτιού.
Για τη χρήση τους δεν απαιτείται συνεργασία του ασθενούς, καθώς η λήψη του φαρμάκου γίνεται με φυσιολογική αναπνοή. Χρησιμοποιείται σε βρέφη και παιδιά ηλικίας μικρότερης των 2 ετών αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά με προβλήματα συνεργασίας. Χρειάζεται καθαρισμός της συσκευής με χλιαρό νερό κάθε 15 ημέρες εφ' όσον χρησιμοποιείται συχνά. ΔΕΝ πρέπει δε να χρησιμοποιείται αν οι μεμβράνες έχουν σκληρυνθεί.
Εκτίμηση της βαρύτητας: Εκτιμάται η αναπνευστική συχνότητα, η υπαρξη δύσπνοιας και κοπιώδους αναπνοής, το χρώμα και το επίπεδο συνείδησης. Χορήγηση εισπνοών Aerolin μέσω Aerochamper κάθε 20 λεπτά για μια ώρα.
Βελτίωση: Συνέχιση Aerolin ανά 3-4 ώρες, συνέχιση τυχόν χρόνιας αγωγής και Επικοινωνία με το γιατρό.
Μη βελτίωση: Έναρξη κορτικοειδούς από το στόμα, συνέχιση Aerolin και επείγουσα επικοινωνία με το θεράποντα γιατρό
Ραγδαία επιδείνωση: Άμεση μεταφορά στο νοσοκομείο.
Η οξεία ασθματική κρίση αναγνωρίζεται αρχικώς από το ίδιο το παιδί εφ' όσον η ηλικία του είναι κατάλληλη ή από τους γονείς του. Τόσο το παιδί με άσθμα όσο κυρίως οι γονείς του πρέπει να είναι εκπαιδευμένοι να αναγνωρίζουν τη σταδιακή επιδείνωση της αναπνευστικής λειτουργίας η οποία προηγείται της κρίσης και να την αντιμετωπίζουν στα αρχικά της στάδια.
Βήχας, ο οποίος παρουσιάζει επιδείνωση ιδίως κατά τη διάρκεια της νύχτας αποτελεί συχνά πρώιμο σύμπτωμα της ασθματικής κρίσης. Μείωση της σωματικής δραστηριότητας, εύκολη κόπωση είναι δυνατόν επίσης να αποτελούν ενδείξεις οξέος επεισοδίου σε ασθενή με άσθμα. Επίσης, οι γονείς μαθαίνουν να εκτιμούν την ύπαρξη:
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της αντιμετώπισης του άσθματος είναι ο έλεγχος του περιβάλλοντος. Όπως αναφέρθηκε αρχικά για την εκδήλωση του άσθματος απαιτούνται γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Για τους γενετικούς παράγοντες δεν είναι δυνατή προς το παρών τουλάχιστον η παρέμβαση. Η ανίχνευση όμως παραγόντων του περιβάλλοντος και η αποφυγή αυτών μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα.
Η παρέμβαση των γονιών αφορά πολλούς τομείς ξεκινώντας από το παιδικό δωμάτιο. Η κάλυψη των στρωμάτων με κάλυμμα μη διαπερατό από τα αλλεργιογόνα αποτελεί σημαντικό μέτρο προστασίας, καθώς και το εβδομαδιαίο πλύσιμο σε υψηλή θερμοκρασία. Η απομάκρυνση μοκετών, χαλιών με παχύ πέλος καθώς και κατοικίδιων ζώων, εφ όσον υπάρχει επιβεβαιωμένη αλλεργία σε αυτά, είναι επίσης σημαντική. Ο καλός και συχνός αερισμός, το τακτικό και επιμελές πλύσιμο αντικειμένων του υπνοδωματίου όπως οι κουρτίνες, η συχνή χρήση ηλεκτρικής σκούπας, η απομάκρυνση αντικειμένων (μπιμπελό, παιχνίδια) στα οποία αθροίζεται η σκόνη είναι επίσης απαραίτητα μέτρα προφύλαξης.
Τα ακαρεοκτόνα περιέχουν χημικές ουσίες που εξοντώνουν τα ακάρεα. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί το Acarosan (2,6% σε μορφή αφρού για στρώματα έπιπλα, 5% σε μορφή υγρής σκόνης για τα χαλιά). Η εφαρμογή του θεωρείται μη τοξική και γίνεται κάθε 3-6 μήνες.
Για τη βελτίωση του περιβάλλοντος του σπιτιού συνιστάται η αποφυγή καπνίσματος, χρήσης ξύλων για θέρμανση, ατμών μαγειρέματος
Η χρήση κλιματιστικών συσκευών με ειδικά φίλτρα βοηθά στον καθαρισμό του αέρα του σπιτιού από τους ρύπους.
Η ψυχολογική τόνωση του ασθματικού παιδιού, η συμμετοχή σε ασκήσεις, σε ομαδικές και κοινωνικές δραστηριότητες είναι σημαντικές για τον έλεγχο της νόσου.
Για τη σωστή λήψη του φαρμάκου είναι απαραίτητη η εκπαίδευση του ασθενή και ο ακριβής συγχρονισμός μεταξύ ενεργοποίησης της συσκευής και της εισπνοής. Η χρήση τους ενδείκνυται για παιδιά ηλικίας μεγαλύτερης των 8ετών.
Οι συσκευές αυτές έχουν μήκος μέχρι 10 εκατοστά και βοηθούν οδηγώντας το φάρμακο στο στόμα του ασθενούς. Η χρήση τους ενδείκνυται για παιδιά ηλικίας μεγαλύτερης των 5 χρόνων.
Ακολουθούνται τα ίδια βήματα όπως και στις οδηγίες χρήσης της δοσομετρικής συσκευής, με τη διαφορά ότι τοποθετείται το εισπνεόμενο φάρμακο στο ένα άκρο της συσκευής και το άλλo άκρο (το επιστόμιο) τοποθετείται στο στόμα.
Χρησιμοποιούνται σε παιδιά ηλικίας 2-5 ετών,αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά με προβλήματα συνεργασίας.
Οι συσκευές αυτές χρησιμοποιούνται από παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας. Το φάρμακο υπάρχει σε κάψουλα, που τοποθετείται στις συσκευές Spinhaler, Rotahaler, Inhalator ή σε δίσκο που τοποθετείται στη συσκευή Diskhaler ή περιέχεται σε δεξαμένη, όπως στη συσκευή Τurbuhaler.
Παιδιά μικρότερα των 2ετών: χρησιμοποιείται αεροθάλαμος με βαλβίδα και προσωπίδα (Aerochamper)
Παιδιά ηλικίας 2-5 ετών: χρησιμοποιείται αεροθάλαμος με βαλβίδα και επιστόμιο ή με βαλβίδα και προσωπίδα (Aerochamper) αν υπάρχουν προβλήματα συνεργασίας.
Παιδιά ηλικίας 5-8 ετών:χρησιμοποιείται αεροθάλαμος με βαλβίδα και επιστόμιο ή οι συσκευές ξηράς σκόνης.
Παιδιά ηλικίας μεγαλύτερης των 8 ετών: χρησιμοποιείται απ' ευθείας η δοσομετρική συσκευή ή συσκευή ξηράς σκόνης.
Βεβαίως, σε κάθε περίπτωση η επιλογή εξατομικεύεται ανάλογα με τη ικανότητα συνεργασίας του μικρού ασθενούς.