Υπερφόρτωση Μαστών - Σπάργωση

Εμφανίζεται στις πρώτες εβδομάδες μετά τη γέννα. Συνήθως δεύτερη με τρίτη ημέρα μετά τον τοκετό, όταν «κατεβαίνει» το γάλα.

Οι μαστοί είναι διογκωμένοι, ζεστοί και επώδυνοι.

Το δέρμα είναι λεπτό, γυαλιστερό, κοκκινοπό, ενώ διαγράφονται οι φλέβες κάτω από το δέρμα. Η θηλαία άλως είναι πρησμένη και το βρέφος δυσκολεύεται να πιάσει σωστά τη θηλή.

Η σπάργωση είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο, ωστόσο μπορεί να επιδεινωθεί από τους εξείς παράγοντες:

1. Αυξημένη ενδοφλέβια χορήγηση υγρών στον τοκετό
2. Καισαρική τομή
3. Καθυστερημένη έναρξη θηλασμού (μετά τη πρώτη ώρα)
4. Αραιοί και μικρής διάρκειας θηλασμοί
5. Χορήγηση φόρμουλας ή και αντλημένου μητρικού γάλατος
6. Μαστοί μικρού μεγέθους
7. Προηγηθείσες χειρουργικές επεμβάσεις στους μαστούς

Αντιμετώπιση

• Έναρξη θηλασμού, ή, εάν αυτό δεν είναι δυνατό, άμελξη με το χέρι το συντομότερο δυνατό, ή μέσα στην πρώτη ώρα μετά το θηλασμό.
• Ενίσχυση και υποστήριξη της μητέρας για συχνούς θηλασμούς
• Τοποθέτηση επιθεμάτων. Αποφεύγονται τα ζεστά επιθέματα. Προτιμάται η χρήση τρεχούμενου, χλιαρού νερού πριν το θηλασμό και κρύες κομπρέσσες ή φύλλα κρύου λάχανου μετά το θηλασμό, καθώς και κομπρέσσες βρεγμένες με νερό αλθαίας
• Μασάζ στους μαστούς πριν το θηλασμό, στη διάρκειά του και στο τέλος του ("Reverse Pressure Softening")
• Αναλγητικά μετά από επικοινωνία με το γιατρό.
• Το θήλαστρο μπορεί να επιδεινώσει το οίδημα, γι'αυτό και αποφεύγεται.

Υπερπαραγωγή Γάλατος

Είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα στη διάρκεια της γαλουχίας, το οποίο συχνά συγχέεται με ανεπάρκεια γάλατος, οδηγώντας στη διακοπή του θηλασμού ή στην προσθήκη συμπληρώματος.

Στη μητέρα, η υπερπαραγωγή γάλατος μπορεί να προκαλέσει υπερφόρτωση μαστών, απόφραξη γαλακτοφόρου πόρου και μαστίτιδα.

Στο βρέφος μπορεί να προκαλέσει δυσκολία ή, ακόμα και άρνηση θηλασμού, επεισόδια πνιγμονής, κολικούς, αναγωγές, λόξιγκα, ή και πράσινες, αφρώδεις κενώσεις.

Η μητέρα αναφέρει ως πρόβλημα, ότι το βρέφος αρχικά θηλάζει καλά, γρήγορα όμως αφήνει το στήθος, κλαίει γοερά και τεντώνει το σώμα του σαν τόξο. Το στόμα του είναι γεμάτο γάλα και από το μαστό ρέει επίσης γάλα. Ακόμα, το βρέφος θηλάζει καλύτερα στη διάρκεια της νύχτας (ο μαστός είναι άδειος) και όταν η μητέρα είναι ξαπλωμένη στο πλάι ή όταν περπατά. Τρώει καλύτερα με το μπουκάλι, λόγω ελεγχόμενης ροής, και αυτό οδηγεί στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι δεν επαρκεί το μητρικό γάλα.

Αντιμετώπιση

Ακολουθήστε τους εξείς τρόπους αντιμετώπισης:

• Μασάζ στους μαστούς, πριν από κάθε θηλασμό
• Τάισμα του μωρού λίγο νωρίτερα από τον επόμενο θηλασμό, έτσι ώστε να μην γεμίζει το στήθος
• Προτείνεται σαν θέση θηλασμού η ξαπλωτή στο πλάι ή η ήμιξαπλωμένη με τον κορμό της μητέρας να ακουμπά στη ράχη του κρεβατιού
• Χρήση ψευδοθηλής για να «φιλτράρεται» η ροή του γάλατος που φθάνει στο στώμα του βρέφους
• Αποφυγή γαλακτοπαραγωγών σκευασμών
• Αποφυγή χρήσης θηλάστρου

Πολλές φορές, χορηγούνται αφεψήματα όπως φασκόμηλο, δυόσμος, μέντα, για να μειώσουν την παραγωγή του γάλατος. Ωστόσο, μπορεί να φέρουν το αντίθετο αποτέλεσμα, γι' αυτό χορηγούνται δοκιμαστικά και με αξιολόγηση του αποτελέσματος.

Μεγάλη προσοχή χρειάζεται και στον περιοδικό αποκλεισμό των μαστών από το θηλασμό. Καλό είναι να προτιμάται η αποφυγή θηλασμού από τον ένα μαστό για 3 ώρες, και ο θηλασμός στο χρονικό αυτό διάστημα από τον άλλο μαστό - μόνο όσες φορές χρειαστεί. Η διάρκεια αυτής της πρακτικής θηλασμού διαρκεί δύο ημέρες.

Απόφραξη Γαλακτοφόρου Πόρου

Αφορά στην απόφραξη στο σωληνάκι που μεταφέρει το γάλα από το μαζικό αδένα στη θηλή.

Αίτια:

1. Αραιοί θηλασμοί. Συνήθως, προκύπτουν όταν στη μητέρα γίνεται σύσταση να θηλάξει το παιδί της ανά τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ. κάθε τρεις ώρες) και όποτε το ζητάει το βρέφος. Αυτό, βέβαια, οδηγεί σε στάση του μητρικού γάλατος και απόφραξη του πόρου. Εάν το βρέφος από μόνο του κοιμάται περισσότερο, η μητέρα πρέπει να αδειάζει μόνη της με άμελξη τους μαστούς αν τους νιώθει γεμάτους.
2. Φυσαλίδα γάλατος. Φαίνεται σαν μικρό στίγμα στη θηλή, κίτρινου χρώματος που αποφράσει τον γαλακτοφόρο πόρο και εμποδίζει την έξοδο του γάλατος.
3. Μηχανικοί Παράγοντες. Αυτοί ασκούν πίεση στο μαστό, όπως ακατάλληλος στηθοδεσμός, το κράτημα του παιδιού στην αγκαλιά πάντα από το ίδιο χέρι, τα κοχύλια συλλογής γάλατος, ο ύπνος μπρούμυτα, ή από την ίδια μεριά του σώματος. Η θυλάζουσα αρχικά αναφέρει μια ήπθα ενόχληση. Ο πόρος ψηλαφάται σαν σκληρό σωληνάκι ή σκληρή μάζα, ευαίσθητη στην ψηλάφηση.

Αντιμετώπιση

• Μασάζ στην περιοχήτης απόφραξης από τη θηλιαία άλω προς το θωρακικό τοίχωμα (Reverse Pressure Softening). Το μασάζ προς την κατεύθυνση της θηλής προωθεί γάλα προς αυτήν και μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα.
• Ζεστές κομπρέσσες πριν το θηλασμό
• Αλλαγές θέσεων θηλασμού. Το σαγόνι του μωρού να βρίσκεται και να πιέζει το σημείο απόφραξης.
• Εάν υπάρχει φυσαλίδα γάλακτος μπορεί να αφαιρεθεί με τρίψιμο, χρησιμοποιώντας μια νωπή, αποστειρωμένη γάλα. Καλό είναι να προηγείται θηλασμός και ένα ζεστό ντους.

Αποθηλασμός

Είναι η διαδικασία διακοπής του θηλασμού μετά από επιθυμία του βρέφους, ή και της μητέρας, και όταν το επιβάλλουν οι ιατρικοί λόγοι.

Η μητέρα μπορεί να επιλέξει τον αποθηλασμό όταν χρειάζεται να επιστρέψει στην εργασία της, ή όταν έχει κουραστεί και έχει ανάγκη από περισσότερο προσωπικό χρόνο και ανεξαρτησία.

Το παιδί αποθηλάζει όταν έχει ωριμάσει αναπτυξιακά, σωματικά αλλά και συναισθηματικά, αναπτύξει σχέσεις με άλλους και εκδηλώσει ενδιαφέρον για άλλες τροφές.

Συμβουλές για τον αποθηλασμό:

• Καλό είναι να μειώνεται ένας θηλασμός κάθε 4 ημέρες, ξεκινώντας από τα γεύματα στα οποία ο θηλασμός δεν είναι τόσο αναγκαίος (όπως το απόγευμα)
• Το γεύμα αυτό να αντικαθίστανται με συμπλήρωμα ή στερεές τροφές, ανάλογα με την ηλικία του βρέφους
• Προσαρμόστε τον αποθηλασμό σε δύσκολες στιγμές του παιδιού (π.χ. οδοντοφυΐα, κολικοί, νόσος )
• Αποφεύγετε την έναρξη του αποθηλασμού σε περιόδους αλλαγών (λ.χ. μεταφορά στο παιδικό δωμάτιο)
• Αφήστε τα δύσκολα γεύματα (τα βραδινά, κυρίως) προς το τέλος του αποθηλασμού
• Προσφέρετε στο παιδί ευκαιρία για παιχνίδι, ή ένα αγαπημένο φρούτο όταν ζητούν θηλασμό.
• Προγραμματίστε εξόδους για παιχνίδι με άλλα παιδάκια, βόλτες σε παιδικές χαρές, εκμάθηση ποδηλάτου ή πατινιού, ή όποια άλλη σωματική ή ψυχική δραστηριότητα και ασχολία το ευχαριστεί την ώρα του θηλασμού, για να ξεχαστεί.
• Αναβάλλετε για λίγο κάθε φορά τον θηλασμό με το πρόσχημα κάποιας δουλειάς του σπιτιού. Ζητήστε τη βοήθειά του για να την κάνετε και υποσχεθείτε ότι μόλις τελειώσετε θα θηλάσει.
• Αποφύγετε να μιλάτε για τον αποθηλασμό
• Μην πιέζετε το παιδί να αποθηλάσει εάν δεν είναι έτοιμο
• Τα φάρμακα του αποθηλασμού καλό είναι να αποφεύγονται